παπα-Ηλίας Υφαντής
Κάποιος δοκησίσοφος νομικός θέλησε να γελοιοποιήσει τον Χριστό. Και τον ανάγκασε να πει την παραβολή του «Καλού Σαμαρείτη», που αποτελεί την ευστοχότερη ανατομία της πανανθρώπινης κοινωνίας:
«Κάποιος άνθρωπος, είπε ο Χριστός, κατέβαινε απ’ τα Ιεροσόλυμα στην Ιεριχώ και έπεσε σε ενέδρα ληστών. Οι οποίοι αφού τον χτύπησαν και τον λήστεψαν, τον εγκατέλειψαν μισoπεθαμένο. Πέρασε απ’ τον τόπο, όπου κειτόταν ο άνθρωπος, ένας ιερέας. Κι, ενώ τον είδε, τον εγκατέλειψε αβοήθητο. Το ίδιο έκαμε κι ένας λευίτης. Όμως κάποιος Σαμαρείτης, που περνούσε από κει τον σπλαχνίστηκε και τον περιέθαλψε….».
Τι βλέπουμε στην προκειμένη περίπτωση; Από το ένα μέρος τον άνθρωπο, τον καθένα άνθρωπο («άνθρωπός τις», λέει το Ευαγγέλιο) ή και ολάκερη την ανθρωπότητα. Κι από το άλλο μέρος τους ληστές. Και δεν έχει καμιά σημασία, αν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του ποινικού κώδικα, ή πρόκειται για μεγαλοκακούργους. Βασιλιάδες, δηλαδή, πρωθυπουργούς, βουλευτές, δεσποτάδες και πάσης διαπλεκόμενους με αρχές και εξουσίες, που καταδυναστεύουν και καταληστεύουν τους λαούς. Οι οποίοι ,κατά καιρούς και κατά τόπους, ακούνε σε διάφορες προσφωνήσεις, αλλά έχουν πάντα τις ίδιες συνιστώσες απανθρωπιάς: την αρπαγή και τη βία.
Κι ανάμεσα στους θύτες και τα θύματα, ανάμεσα στους λύκους και τ’ αρνιά, είναι οι εκπρόσωποι της θρησκείας και του νόμου. Οι ιερείς και οι λευίτες, σύμφωνα με την παραβολή. Που ενσαρκώνουν-υποτίθεται- την αγάπη και τη δικαιοσύνη. Και έχουν ως έργο τους να προστατεύουν τ’ αρνιά απ’ τους λύκους.
Κι όμως, όταν έρχεται η ώρα του καθήκοντος, λιποτακτούν. Και πολύ συχνά, όχι μόνο δεν συμπαραστέκονται στους κατατρεγμένους, αλλά και συμπράττουν και διαπλέκονται κιόλας με τους διώκτες τους. Όπως τώρα οι δικαστές και οι δεσποτάδες, που ευλογούν την τυραννία και τη ληστεία, διδάσκοντας στους λαούς την τυφλή υποταγή στο έγκλημα και την κακουργία των διαφόρων «εντιμότατων» και «εξοχότατων». Αν δεν γίνονται και οι ίδιοι τύραννοι και εκμεταλλευτές χειρότεροι κι απ’ τους διώκτες και υπονομευτές του κοινωνικού συνόλου…
Κι από το άλλο μέρος οι λυκάνθρωποι του κατεστημένου δίνουν αντιπαροχές στους εκπροσώπους της θρησκείας και του νόμου: ηγεμονικές αποδοχές και σκανδαλώδη προνόμια. Κι έτσι η σφαγή των αρνιών γίνεται, όχι μόνο ανεμπόδιστη και ανεξέλεγκτη, αλλά και επιβεβλημένη. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε να θεωρείται και έργο… θεάρεστο και ευλογημένο!
Γιατί λιποτακτούν οι άνθρωποι της θρησκείας και του νόμου και συμμετέχουν στη συμπαιγνία του κατεστημένου; Γιατί δεν έχουν σπλάχνα, λέει η παραβολή.
Αν θυμάμαι καλά, όταν ταριχεύουν τα πτώματα, τους αφαιρούν τα σπλάχνα. Οι άνθρωποι της θρησκείας και του νόμου είναι, συχνά, ταριχευμένα πτώματα. Γι’ αυτό και η θρησκεία τους είναι νεκρή και τα νομικά τους καθεστώτα αποπνέουν πτωμαΐνη. Γι’ αυτό η θρησκεία τους δεν έχει αγάπη και οι νόμοι τους δεν έχουν δικαιοσύνη. Γι’ αυτό η θρησκεία τους κάνει «σταυροφορίες» και «ιερούς πολέμους» και «ιερές εξετάσεις» ή ακόμη και «ιεραποστολικές» εκκαθαρίσεις. Και οι νόμοι τους σταυρώνουν αθώους και εφευρίσκουν Βαστίλες για την τρομοκρατία και μισθοδικεία, για τις τερατώδεις ανισότητες και γκέτο βασανιστηρίων, όπως η αναστολή των υγειονομικών…
Όπου όμως οι εκπρόσωποι της θρησκείας και του νόμου λιποτακτούν, οι άνθρωποι, που έχουν σπλάχνα, τολμούν. Κι όσο η ασπλαχνία δεν έχει όρια, τόσο και περισσότερο η ευσπλαχνία είναι απεριόριστη και ανεξάντλητη. Και δεν σταματάει ποτέ και πουθενά. Και φτάνει ακόμη και μέχρι τον…Σταυρό!…
Ο Σαμαρείτης, που είδε και σπλαχνίστηκε το μισοπεθαμένο άνθρωπο, δεν περιορίστηκε να προσφέρει μόνο τις «πρώτες βοήθειες». Τον μετέφερε στο πανδοχείο, όπου, όπως φαίνεται, προσφερόταν, την εποχή εκείνη και νοσοκομειακή περίθαλψη. Αλλά και ανέλαβε τα έξοδά του, μέχρι την τελειωτική θεραπεία…
Έτσι και στην Εκκλησία! Είναι αδιανόητη η προκλητικά διαβιούσα δεσποτοκρατία και αποδεκτή μόνο η διακονία. Ανταποκρινόμενη στις παντοειδείς ανάγκες του λαού. Κατά το παράδειγμα του Χριστού, που φρόντισε, όχι μόνο για τη θεραπεία των αρρώστων, αλλά ακόμη και για το ψωμί των πεινασμένων στην έρημο.
Αλλά και οι δημόσιες Υπηρεσίες! Που συνήθως επικαλούνται τη νομιμότητα, προκειμένου να εξοντώνουν τον φτωχό λαό, ενώ κλείνουν τα μάτια τους μπροστά στο όργιο αυθαιρεσίας των διαφόρων χρυσοκανθάρων του κατεστημένου. Και με αυτό το πνεύμα έπρεπε να αντιμετωπίζονται όλα τα κοινωνικά προβλήματα και τα θύματα της κοινωνικής αδικίας και αναλγησίας. Και όχι μόνο περιστασιακά και καιροσκοπικά, «προς το θεαθήναι τοις ανθρώποις»…
Δεν επέλεξε τυχαία ο Χριστός τον Σαμαρείτη. Τον επέλεξε, γιατί ο Σαμαρείτης για τους ανθρώπους της θρησκείας και του νόμου εθεωρείτο απόβλητος και παράνομος. Το παράδειγμα του Σαμαρείτη ήταν η γροθιά του Χριστού στη βιτρίνα του κατεστημένου. Θέλησε να κάμει γυαλιά-καρφιά τους τύπους, τις ετικέτες και τις πάσης φύσεως ταμπέλες των «μακαριοτάτων» και «εξοχοτάτων». Πίσω απ’ τις οποίες κρύβεται και ελλοχεύει η νωθρότητα, η αδιαφορία, η λιποταξία, η προδοσία και το έγκλημα.
Κι από το άλλο μέρος θέλησε να αναδείξει τη μοναδική μεγαλειότητα και σεβασμιότητα και εξοχότητα, που εκπροσωπεί τον Θεό της αγάπης και της δικαιοσύνης. Και που είναι ο άνθρωπος, που υπηρετεί το συνάνθρωπό του… Ο άνθρωπος που είναι κοντά στον οποιοδήποτε άνθρωπο της ανάγκης: τον άρρωστο, τον πεινασμένο και καθένα, που καταδυναστεύεται και καταληστεύεται… Κι αυτός, ο συμπαραστάτης, σύμφωνα με την παραβολή, είναι ο «πλησίον». Αυτός και κανένας άλλος!…
Όλοι οι άλλοι είναι μακριά απ’ τον συνάνθρωπό τους. Και πολύ μακρύτερα απ’ τον Θεό. Κι ας έχουν βαρύγδουπους τίτλους, Κι ας φορούνε επιβλητικές τηβέννους και χρυσοποίκιλτα άμφια….